10
Kryteria oceniania dla klas I - III gimnazjum
Kryteria oceniania z języka polskiego w klasie 1. gimnazjum
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
- twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zamiłowania;
- proponuje rozwiązania oryginalne, wykraczające poza materiał programowy;
- bezbłędnie wypowiada się ustnie i pisemnie - jego wypowiedzi cechują się dojrzałością myślenia;
- nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości;
- bierze udział w konkursach literackich, ortograficznych, osiąga w nich sukcesy;
- podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania dla klasy pierwszej gimnazjum.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego spełnia warunki:
- wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno - językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym;
- potrafi samodzielnie wnioskować, myśleć logicznie;
- biegle posługuje się słownikami i encyklopedią;
- samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy;
- bezbłędnie pisze charakterystykę postaci, podejmuje próbę redagowania charakterystyki porównawczej i autocharakterystyki; określa motywację czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie;
- wzbogaca opowiadania twórcze dialogami, elementami opisów, charakterystyki;
- ten sam tekst potrafi przedstawić w formie opowiadania, opisu, streszczenia;
- redaguje list do postaci literackiej w sposób świadczący o znajomości utworu;
- bezbłędnie pisze sprawozdanie ze spaceru, wycieczki, a w pracy poświęconej oglądanemu filmowi lub spektaklowi teatralnemu podejmuje próby recenzji;
- rozumie i poprawnie posługuje się terminami w zakresie wiedzy o epice, wierszu, nowych gatunkach literackich (ballada, odmiany powieści, dramat);
- dokonuje samodzielnie analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia tropy stylistyczne, odróżnia obrazowanie realistyczne od fantastycznego;
- pisze prace bezbłędne pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym.
W zakresie fleksji i składni:
- potrafi wyjaśnić, od czego zależą formy odmiany rzeczownika,
- wymienia rodzaje zaimków, omawia ich odmianę, funkcję w zdaniu, uzasadnia zastosowanie skróconych form zaimków rzeczownych;
- biegle stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze poprawnie "nie" z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym;
- rozpoznaje różne typy liczebników, określa jego formy gramatyczne i funkcję w zdaniu, potrafi uzasadnić użycie danego typu liczebnika; odmienia trudniejsze liczebniki złożone,
- stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki);
- rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę;
- omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia;
- wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządu, przynależności; wskazuje zasady ich tworzenia;
- przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie, rysuje ich wykresy.
W zakresie słowotwórstwa:
- od podanego wyrazu podstawowego tworzy kilka wyrazów pochodnych będących różnymi częściami mowy;
- rozpoznaje wyraz pochodny, który może być podstawowym dla innego wyrazu;
- tworzy wyrazy pochodne od wyrażenia przyimkowego i od czasownika;
- wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- w wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, stosowania poznanego słownictwa i ortografii;
- w miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, streszczenie, opis, sprawozdanie, charakterystyka postaci, list, zaproszenie, telegram;
- czyta głośno i cicho, prezentując taką technikę czytania, że można zrozumieć tekst;
- zna przewidziane programem gatunki literackie;
- umie wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego;
- odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu;
- poprawia popełnione błędy językowe przy pomocy nauczyciela, gromadzi słownictwo na zadany temat.
W zakresie fleksji i składni:
- wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej; określa formę fleksyjną czasowników;
- określa funkcję czasowników w zdaniu;
- odmienia podane rzeczowniki przez przypadki, oddziela temat od końcówki, wskazuje tematy oboczne; nazywa rzeczowniki w zdaniu;
- rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, liczebniki i przymiotniki, potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym;
- stopniuje przymiotniki;
- rozróżnia przyimki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe,
- rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe;
- nazywa w zdaniu części zdania (na prostszych przykładach);
- układa zdania złożone z podanych zdań pojedynczych;
- wśród zdań złożonych rozróżnia złożone podrzędnie i współrzędnie.
Ocenę mierną otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności.
Uczeń:
- czyta tak, aby można było zrozumieć tekst;
- prezentuje poprawność językową i rzeczową w wypowiedziach ustnych, która świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia;
- tworzy tak prace pisemne, aby popełniane przez niego błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślały wartości prac i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie;
- opanował wiadomości w takim stopniu, aby mógł wykonać zadania typowe, o niewielkim zakresie trudności (samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela );
- przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostych przykładach);
- odróżnia zdania pojedyncze od złożonych i próbuje określać ich rodzaj;
- łączy wyrazy w zespoły składniowe.
W zakresie słowotwórstwa:
- zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych;
- przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu o przejrzystej budowie - wskazuje podstawę słowotwórczą i formant;
- nazywa typy formantów;
- tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
- nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji i składni, słownictwa, frazeologii i redagowania wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową;
- nie opanował techniki głośnego i cichego czytania w stopniu zadowalającym;
- wypowiada się niepoprawnie pod względem językowymi rzeczowym;
- w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, językowych, stylistycznych, logicznych;
- nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.
Kryteria oceniania z języka polskiego w klasie 2. gimnazjum
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętność znacznie wykraczają poza obowiązujący program nauczania i który:
- twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania;
- proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczający poza materiał programowy;
- wypowiada się ustnie i pisemnie bez błędów, prezentując przy tym dojrzałość myślenia;
- nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości;
- bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych i literackich na szczeblu rejonowym, wojewódzkim, krajowym;
- podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidziany programem nauczania klasy drugiej.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- sprawnie posługuje się w wypowiedziach różnorodnymi środkami językowymi (leksykalnymi, składniowymi), słownictwem o zabarwieniu emocjonalnym;
- biegle dokonuje przekształceń tekstu literackiego (streszczenie, opis opowiadanie);
- redaguje charakterystykę postaci, charakterystykę porównawczą, umiejętnie wprowadzając cytaty z utworu literackiego, w sposób samodzielny i wszechstronny dokonuje oceny prezentowanego bohatera;
- dokonuje opisu sytuacji na podstawie lektury, a także wydarzeń, sytuacji rzeczywistych;
- opis zjawiska przyrodniczego, krajobrazu wzbogaca różnorodnymi środkami artystycznego wyrazu;
- jest świadomym odbiorcą dzieła literackiego, filmowego czy teatralnego, porównuje dramat z jego realizacją telewizyjną, powieść z jej filmową adaptacją;
- pisze sprawozdanie - recenzję, które prezentuje indywidualne, oryginalne spojrzenie na lekturę, film, teatr; swobodnie używa fachowego słownictwa;
- bezbłędnie dokonuje analizy utworu epickiego, wskazuje elementy świata przedstawionego, typ narracji, określa bohatera na podstawie języka, jakim się posługują; wyodrębnia akcję, fabułę, epizody, wątki;
- wskazuje w tekście środki językowe właściwe dla funkcji wypowiedzi (np. zwroty do adresata, pytania retoryczne, grzecznościowe, argumentowanie);
- wskazuje w opowiadaniu opisy, określa ich funkcję; rozpoznaje środki językowe służące wyrażaniu uczuć i nastroju w opisach;
- analizuje i interpretuje utwór liryczny, określa typ liryki, rodzaj podmiotu lirycznego;
- zna typy narracji, komizm i jego rodzaje, omawia poznawcze i moralne walory utworu;
- sprawnie omawia symbolikę utworu; nawiązuje do obyczajowości i tradycji narodowej, wskazuje na jej ciągłość i zmienność, wartości moralne i estetyczne;
- gromadzi słownictwo na zadany temat.
W zakresie fleksji i składni:
- omawia klasyfikację imiesłowów, ich budowę i zastosowanie w różnych funkcjach składniowych;
- poprawnie pisze "nie" z imiesłowami;
- określa funkcje stron czasownika; zasadę stosowania strony czynnej i biernej;
- wskazuje różnice między czasownikiem przechodnim i nieprzechodnim;
- wyjaśnia, na czym polega nieregularność odmiany czasownika, osobliwości w odmianie rzeczowników;
- podaje przykłady zdań, w których znane części mowy występują w różnych funkcjach składniowych;
- bezbłędnie przeprowadza klasyfikację zaimków (ze względu na różne kryteria);
- określa funkcje pełnione w wypowiedzeniach przez partykuły i wykrzykniki;
- przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego na trudniejszych przykładach;
- omawia znaczenie okoliczników, ich funkcje składniowe, sposoby wyrażania, związek z wyrazem określanym;
- określa funkcję wyrazów stojących poza związkami zdania;
- wskazuje różnice między rodzajami zdań złożonych współrzędnie;
- rozpoznaje zdania okolicznikowe i ich rodzaje;
- omawia na przykładach zasady poprawnego stosowania imiesłowowego równoważnika zdania;
- wskazuje różnice między rodzajami zdań podrzędnych;
- przedstawia budowę zdania złożonego na wykresie, nazywa zdania składowe.
W zakresie słowotwórstwa:
- wyodrębnia w wyrazie podstawę i rdzeń, wskazuje na różnicę między nimi;
- rysuje wykres rodziny słowotwórczej wyrazów o mniej przejrzystej budowie;
- przeprowadza klasyfikację wyrazów złożonych, podaje ich przykłady;
- omawia klasyfikację skrótowców ze względu n ich budowę, podaje ich przykłady;
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności przewidziane podstawą programową, poszerzone o wybrane elementy programu nauczania w klasie drugiej.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych niż określone podstawą programową (np. sprawozdanie - recenzja, rozprawka na tematy z życia ucznia, opis sytuacji, charakterystyka porównawcza);
- w wypowiedziach podejmuje próby oceny, a także wartościowania problemów i zjawisk dotyczących języka, literatury, kultury;
- potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów;
- wykazuje dobrą znajomość treści omawianych lektur, omawia elementy świata przedstawionego utworu, wskazuje akcję, wątki, bohaterów i ich powiązania; określa typ powieści;
- w opowiadaniu poprawnie zapisuje dialog, wzbogaca swą pracę o elementy opisów;
- wymienia rodzaje i gatunki literackie, określa ich cechy;
- zna terminy literackie;
- swobodnie wypowiada się o utworze literackim, nazywa własne stany uczuciowe;
- wskazuje w utworze poznane środki stylistyczne, dokonuje próby określenia ich funkcji w utworze.
W zakresie fleksji i składni:
- przeprowadza klasyfikację imiesłowów, wskazuje podobieństwa i różnice z czasownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem;
- określa rolę imiesłowu w zdaniu;
- przedstawia podział czasowników na grupy koniugacyjne;
- określa funkcje składniowe osobowych i nieosobowych form czasowników;
- wskazuje na różnice w budowie formy strony czynnej, biernej i zwrotnej;
- przekształca zdania z konstrukcji czynnej na bierną i odwrotnie;
- rozpoznaje formę zwrotną nie mającą znaczenia strony zwrotnej;
- rozpoznaje rzeczowniki o nietypowej odmianie;
- stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych;
- nazywa rodzaje partykuł i wykrzykników;
- pisze poprawnie partykuły z różnymi częściami mowy;
- przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego rozwiniętego;
- wyróżnia w zdaniu okoliczniki i nazywa ich rodzaje;
- rozpoznaje w zdaniu szyk przestawny, uzasadnia jego użycie;
- nazywa rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnych;
- przekształca według podanego schematu zdanie złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania.
W zakresie słowotwórstwa:
- tworzy wyrazy pochodne stanowiące różne części mowy;
- tworzy wyrazy pochodne od wyrażeń przyimkowych i czasowników (z formantem zerowym);
- grupuje wyrazy pokrewne w rodzinę, znajduje rdzeń wyrazowy i jego formy oboczne;
- rysuje wykres rodziny wyrazów;
- wskazuje wśród wyrazów złożonych: złożenia, zrosty, zestawienia;
- omawia typy skrótowców.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności zawarte w podstawie programowej.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- przedstawia treść utworów na podstawie cichego czytania tekstu, określa akcję i jej przebieg, wskazuje monologi i dialogi, rozumie motywy postępowania bohaterów;
- zna pojęcie dramatu, fraszki, hymnu, satyry, powieści historycznej, poprawnie posługuje się nimi w wypowiedziach;
- poprawnie redaguje charakterystykę postaci, opowiadanie, opis, streszczenie, sprawozdanie z lektury, plan rozprawki (przynajmniej podejmuje próby);
- samodzielnie posługuje się poznanymi słownikami;
- zna i stosuje w stopniu przynajmniej dostatecznym zasady ortografii i interpunkcji.
W zakresie fleksji i składni:
- odróżnia imiesłów od innych form czasownika, rozróżnia imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe;
- tworzy różna strony czasowników;
- określa funkcje składniowe znanych części mowy;
- rozróżnia okoliczniki, potrafi określić sposób ich wyrażenia;
- pisze w miarę poprawnie partykuły "nie", "by" z czasownikiem;
- wyróżnia w zdaniu czasownik, określa jego formę fleksyjną, funkcję składniową, łączy w związki składniowe z innymi wyrazami;
- wyszukuje w zdaniu przymiotnik, stosuje w poprawnych formach gramatycznych, wyróżnia przymiotniki podlegające stopniowaniu i stopniuje je; określa funkcję w zdaniu;
- rozróżnia zaimki;
- rozpoznaje partykuły;
- uzupełnia zdania wykrzyknikami;
- na łatwych przykładach przeprowadza analizę zdania pojedynczego, wyodrębnia zespoły składniowe, rozpoznaje części mowy i określa ich funkcje składniowe, sporządza wykres zdania;
- rozróżnia rodzaje okoliczników;
- rozpoznaje zdania złożone współrzędnie i podrzędnie;
- wyróżnia imiesłowowy równoważnik zdania;
- przy pomocy nauczyciela rysuje schemat składniowy zdania złożonego.
W zakresie słowotwórstwa:
- na przykładach o przejrzystej budowie wyróżnia w wyrazie podstawę słowotwórczą i formant (rodzaje formantów);
- porządkuje wyrazy pokrewne w łańcuchy wyrazów podstawowych i pochodnych;
- zestawia wyrazy pokrewne w rodziny wyrazów;
- wyróżnia wyrazy złożone i skrótowce.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności. Ponadto:
- jego technika czytania i zrozumienia tekstu literackiego pozwala na samodzielne opowiadanie odtwórcze;
- potrafi wskazać fikcję i autentyzm utworu;
- w stopniu zadowalającym pracuje z książką, zaznaczając odpowiednie fragmenty;
- określa cechy powieści, wskazuje akcję, wątki, bohaterów;
- pisze charakterystykę bohatera literackiego, opowiadanie odtwórcze, streszczenie;
- samodzielnie pisze plan ramowy i szczegółowy;
- w wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślają całkowicie wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie;
- potrafi rozpoznać odmienne i nieodmienne części mowy;
- wskazuje na prostych przykładach imiesłowy;
- wyodrębnia w zdaniu okoliczniki, bez ich nazywania;
- rozpoznaje typy zdań (pojedyncze i złożone);
- dokonuje wykresu prostego zdania złożonego;
- na prostych przykładach tworzy rodzinę wyrazów.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
- nie opanował elementarnych wiadomości dotyczących gatunków literackich, ich budowy, analizy utworu literackiego;
- ma słaby zakres słownictwa, błędnie redaguje swe wypowiedzi (pod względem językowym i rzeczowym);
- nie opanował techniki głośnego o cichego czytania tekstu w stopniu zadowalającym, ma trudności ze zrozumieniem lektury;
- w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega zasad ortograficznych, interpunkcyjnych, językowo - logicznych, stylistycznych;
- ma kłopoty z rozpoznawaniem odmiennych i nieodmiennych części mowy;
- nie potrafi w stopniu zadowalającym przyswoić poznanego materiału gramatycznego przewidzianego programem klasy drugiej.
Nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnień o elementarnym stopniu trudności.
Kryteria oceniania z języka polskiego w klasie 3. gimnazjum
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
- samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania;
- proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczające poza materiał programowy;
- wypowiedzi ustne i pisemne cechują się dojrzałością myślenia, świadczą o systematycznym pogłębianiu zdobytej wiedzy;
- nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości;
- bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach języka polskiego na szczeblu rejonowym, wojewódzkim; uczestniczy w organizowanych w mieście, województwie, kraju konkursach literackich;
- podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach (gazetka szkolna "Bumerang", kółka polonistyczne, przygotowania gier dramatycznych, quizów polonistycznych, twórcza praca pozaszkolna w klubach, domach kultury itp.);
- prezentuje wysoki poziom merytoryczny i artystyczny;
- przedstawia bezbłędne prace pisemne.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania klasy trzeciej.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno - językowym, logicznym i rzeczowym;
- potrafi samodzielnie zanalizować i zinterpretować utwory liryczne, epickie i dramatyczne przewidziane programem nauczania; wyodrębnia poznane tropy stylistyczne, określa ich funkcję w utworze literackim;
- rozpoznaje rodzaje i gatunki literackie oraz ich cechy gatunkowe;
- posiada bardzo dobrą znajomość utworów literackich przewidzianych w programie nauczania;
- prace pisemne świadczą o znajomości problematyki, kompozycji, znajomości reguł gramatycznych i interpunkcyjnych; formułuje wypowiedzi zawierające własne sądy i przemyślenia dotyczące różnych tekstów;
- pisze rozprawki na tematy dotyczące życia ucznia, a także odnoszące się do problemów przedstawionych w lekturach; swe opinie popiera umiejętnie dobranymi cytatami;
- swobodnie wypowiada się w opisie przeżyć wewnętrznych o uczuciach i doznaniach bohaterów literackich i własnych, używa słownictwa nacechowanego emocjonalnie;
- w opowiadaniach twórczych i odtwórczych stosuje słownictwo oceniające, wykorzystuje różnorodne konstrukcje zdaniowe, urozmaica wypowiedzi dialogami, monologami, opisami przeżyć, sytuacji, tła, postaci, pytaniami retorycznymi, cytatami.
W zakresie fleksji i składni:
- biegle klasyfikuje części mowy, określa ich formę gramatyczną oraz funkcje składniowe;
- potrafi omówić osobliwości w odmianie rzeczowników i czasowników;
- rozróżnia typy liczebników, odmienia je;
- umie przedstawić podział zaimków ze względu na funkcję w zdaniu i zastępowaną część mowy, umiejętnie stosuje zaimki w zdaniu;
- wykonuje wykresy zdań złożonych (w tym wielokrotnie);
- wskazuje błędnie sformułowane zdania, potrafi nazwać rodzaj błędu i poprawić go;
- rozróżnia mowę zależną i niezależną, zdania i wyrazy wtrącone, stosując je w wypowiedziach pisemnych.
W zakresie słowotwórstwa:
- bezbłędnie dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu, określa jego znaczenie realne i słowotwórcze;
- potrafi omówić funkcje formantów słowotwórczych;
- biegle nazywa i analizuje kategorie słowotwórcze wyrazów;
- omawia funkcje neologizmów;
- ocenia na konkretnych przykładach nowe wyrazy pod względem poprawnościowym.
W zakresie fonetyki:
- przeprowadza i biegle omawia klasyfikację głosek;
- charakteryzuje rodzaje upodobnień fonetycznych i uproszczeń spółgłoskowych;
- poprawnie wyróżnia wyrazy bezakcentowe, poprawnie akcentuje wyrazy w języku polskim.
W zakresie ortografii:
- opanował w stopniu bardzo dobrym zasady ortografii;
- poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne;
- potrafi w wypowiedzeniu oddzielić człony równorzędne pod względem logiczno - składniowym.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową oraz elementy wybrane z programu nauczania w klasie trzeciej. Ponadto:
- w zależności od celu komunikacji różnie kształtuje swoje wypowiedzi;
- posługuje się słownictwem związanym z doznaniami emocjonalnymi;
- osiąga spójność wypowiedzi poprzez parafrazę tekstu, a także stosowanie wyrazów spajających;
- samodzielnie potrafi poprawić większość błędów językowych i stylistycznych;
- poprawnie redaguje wszystkie formy wypowiedzi: opowiadanie, opis, streszczenie, sprawozdanie, recenzja, charakterystyka, rozprawka;
- zna treść wymaganych programem lektur;
- rozpoznaje rodzaje i gatunki literackie;
- dokonuje interpretacji tekstu poetyckiego, wskazuje i nazywa środki poetyckie.
W zakresie fleksji i składni:
- posiada usystematyzowane wiadomości o częściach mowy;
- zna koniugacje czasowników, tworzy imiesłowy;
- poprawnie określa formę gramatyczną odmiennych części mowy;
- poprawnie odmienia zaimki, dzieli je ze względu na znaczenie;
- wykonuje rozbiór logiczny i gramatyczny zdania łącznie z wykresem związków wyrazowych;
- wyodrębnia rodzaje zdań;
- poprawnie przekształca i stosuje imiesłowowy równoważnik zdania;
- sporządza proste wykresy zdań.
W zakresie słowotwórstwa:
- oddziela formant od podstawy słowotwórczej, nazywa formanty, wskazuje oboczności;
- sporządza wykresy rodziny wyrazów, znajduje rdzeń, wskazuje na oboczność w rdzeniu;
- odróżnia zrosty, złożenia, neologizmy.
W zakresie fonetyki:
- przeprowadza klasyfikację głosek;
- poprawnie zaznacza akcent wyrazowy i zdaniowy;
- na konkretnych przykładach zaznacza upodobnienia fonetyczne i uproszczenia grup spółgłoskowych.
W miarę dobrze opanował zasady ortograficzne
i interpunkcyjne.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- wypowiada się poprawnie pod względem językowym i rzeczowym;
- rozpoznaje elementy świata przedstawionego w utworze literackim;
- poprawnie pisze opowiadanie, opis postaci, list, sprawozdanie, charakterystykę, streszczenie, plan rozprawki;
- włącza dialog w tok narracji;
- na prostym przykładzie omawia cechy dramatu;
- wyodrębnia elementy budowy wiersza (strofa, wers), wskazuje rymy, podstawowe środki stylistyczne, temat i podmiot liryczny;
- umie się posługiwać słownikami i encyklopedią.
W zakresie fleksji i składni:
- rozróżnia części mowy;
- umie dokonać rozbioru logicznego i gramatycznego (proste przykłady);
- rozróżnia zdania podrzędnie złożone i współrzędnie złożone;
- potrafi wskazać mowę zależną i niezależną.
W zakresie słowotwórstwa:
- tworzy wyrazy pochodne;
- oddziela podstawę słowotwórczą od formantu, tworzy rodzinę wyrazów, rysuje wykres rodziny wyrazów o przejrzystej budowie;
- wyróżnia w tekście archaizmy i neologizmy.
W zakresie fonetyki:
- odróżnia głoski i litery;
- określa spółgłoski;
- poprawnie zaznacza akcent.
W zakresie ortografii:
- popełnia nieliczne błędy ortograficzne;
- zna podstawowe zasady ortograficzne oraz pisownię partykuł z różnymi częściami mowy;
- zna zasadę stosowania wielkich liter;
- zna reguły interpunkcji w zdaniach pojedynczych i złożonych.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela wykonuje proste zadania przewidziane w programie nauczania klasy trzeciej. Ponadto:
- rozumie czytany i zanalizowany na lekcji tekst;
- popełniane błędy nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w jej napisanie;
- poprawnie redaguje proste opowiadanie, charakterystykę, opis postaci, list, sprawozdanie;
- przy pomocy nauczyciela rozróżnia części mowy i zdania;
- rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone;
- odróżnia zdanie podrzędnie złożone od zdania współrzędnie złożonego;
- tworzy wyrazy pochodne, podstawowe, rodzinę wyrazów;
- dzieli wyrazy na głoski, litery, sylaby;
- określa głoski.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości podstawowych w zakresie fleksji i składni, słowotwórstwa, fonetyki. Ponadto:
- popełnia podstawowe błędy ortograficzne;
- nie przeczytał lektur;
- prace pisemne nie są poprawne pod względem rzeczowym, logicznym, stylistycznym;
- nie rozumie tematyki przeczytanego tekstu.
Nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.